User:Niyumard/Handbook:Main Page
راهنمای جنتو تلاشی برای متمرکز کردن مستندات ضروری جهت نصب اولیه جنتو و مدیریت پایه سیستم است. این راهنما شامل دستورالعملهای نصب مبتنی بر اینترنت و فصلهای اضافی برای کار با ابزارهای نرمافزاری بومی جنتو مانند سیستم init اپنآرسی (OpenRC) و مدیر بسته پورتج (Portage) میشود.
راهنمای جنتو
معماریها
جنتو لینوکس برای بسیاری از معماریهای کامپیوتری در دسترس است.
معماری مجموعه دستورالعملها (ISA) (ویکیپدیا) یا به اختصار «معماری»، خانوادهای از پردازندهها (CPUها) است که از دستورالعملهای یکسانی پشتیبانی میکنند. دو معماری پرکاربرد در دنیای دسکتاپ، معماری x86 و معماری x86_64 (که در جنتو با نام amd64 شناخته میشود) هستند. اما معماریهای دیگری مانند sparc، ppc (خانواده PowerPC)، mips، arm و غیره نیز وجود دارند.
توزیعی مانند جنتو که بسیار انعطافپذیر است، از معماریهای زیادی پشتیبانی میکند. در ادامه خلاصهای از معماریهای پشتیبانی شده و مخففهای مورد استفاده در جنتو ارائه شده است. اکثر افرادی که از معماری سیستم کامپیوتری خود اطلاع ندارند، احتمالاً به amd64 نیاز دارند.
مشاهده راهنما
لیست زیر نمای کلی از معماریهای پشتیبانی شده توسط پروژههای مختلف جنتو لینوکس ارائه میدهد. قبل از ادامه کار با بخش مربوطه در راهنما، انتخاب معماری صحیح بسیار مهم است. مطمئن شوید که معماری پردازنده خود را قبل از ادامه کار تأیید کنید.
لینک اصلی هر راهنما، نمایش بخشبهبخش هر چهار فصل را ارائه میدهد. پروژه راهنما این نمایش بخشبهبخش را هنگام نصب جنتو توصیه میکند.
بهعنوان جایگزین، نمایش تکصفحهای برای هر فصل برای خوانندگانی که مایلند هر فصل را بهصورت جداگانه مشاهده کنند، ارائه شده است. این نمایش برای جستجوی آسان در یک فصل یا چاپ آن مفید است.
معماریهای arm و arm64 توسط پروژه جنتو پشتیبانی میشوند، اما به دلیل تنوع زیاد در SoCها، هنوز راهنمای مخصوص به خود را ندارند. برای پروژه راهنما عملی نیست که مجموعهای منسجم از دستورالعملهای نصب را نگهداری کند. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحات پروژه ARM یا ARM64 و bug #534376 مراجعه کنید.
بهطور مشابه، معماری riscv پشتیبانی میشود، اما هنوز راهنمای جداگانهای برای آن وجود ندارد. اطلاعات بیشتر در صفحه پروژه RISC-V موجود است.
یک قانون سرانگشتی برای کاربران جدید جنتو: اگر پردازنده بعد از سال ۲۰۱۵ تولید شده و سازنده آن اینتل یا AMD است، انتخاب راهنمای AMD64 احتمالاً گزینه درستی است.
- راهنمای آلفا
- معماری آلفا یک معماری ۶۴ بیتی است که توسط Digital Equipment Corporation (DEC) توسعه یافته است. این معماری هنوز در برخی سرورهای میانرده و بالا استفاده میشود، اما بهتدریج در حال حذف است. انواع آن شامل: ES40، AlphaPC، UP1000 و Noname میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای AMD64
- AMD64 یک معماری ۶۴ بیتی است که با معماری x86 سازگاری دارد (و به همین دلیل به x86_64 نیز معروف است). این معماری ابتدا توسط AMD (با نام AMD64) و اینتل (با نام EM64T) استفاده شد و اکنون پرکاربردترین معماری برای رایانههای رومیزی میانرده و بالا است. همچنین در بخش سرورها نیز معمولاً یافت میشود. انواع آن شامل: AMD Athlon 64، Opteron، Sempron، Phenom، FX، Ryzen، Threadripper و Epyc به همراه اینتل Pentium 4، Core2، Core i3، i5، i7، i9، Xeon و برخی از اتمها میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای ARM
- ARM یک معماری ۳۲ بیتی است که در سیستمهای توکار و کوچک بسیار محبوب است. زیرمعماریهای آن از ARMv2 تا ARMv6 (قدیمی)، ARMv6-M (Cortex) و همچنین ARMv8-R و ARMv8-M متغیر است و معمولاً در تلفنهای هوشمند، تبلتها، کنسولهای دستی، سیستمهای ناوبری GPS و غیره یافت میشود. انواع آن شامل: StrongARM و Cortex-M میشود.
- در حال حاضر راهنمای ARM در دسترس نیست. لطفاً برای اطلاعات بیشتر درباره پشتیبانی جنتو از بردهای تکبرد مبتنی بر ARM به صفحه پروژه ARM و راهنمای توکار نگهداری شده توسط جامعه مراجعه کنید.
- راهنمای ARM64
- ARM64 یک نسخه ۶۴ بیتی از ARM برای سیستمهای توکار و سرور است. زیرمعماری اصلی که بهعنوان AArch64 (همچنین با نام ARMv8-A) شناخته میشود، توسط چندین سازنده تولید میشود. تراشههای AArch64 در انواع SoCها از جمله بردهای توسعهدهنده، تلفنهای هوشمند، تبلتها، تلویزیونهای هوشمند و غیره دیده میشوند. انواع آن شامل: Cortex-A53، A57، A72، A73 از ARM Holdings و Kryo و Falkor از کوالکام میشود.
- در حال حاضر راهنمای ARM64 در دسترس نیست. لطفاً برای اطلاعات بیشتر درباره پشتیبانی جنتو از بردهای تکبرد مبتنی بر ARM64 به صفحه پروژه ARM64 و راهنمای توکار نگهداری شده توسط جامعه مراجعه کنید.
- راهنمای HPPA
- معماری PA-RISC که بهعنوان HPPA شناخته میشود، یک مجموعه دستورالعمل است که توسط Hewlett-Packard توسعه یافته و تا حدود سال ۲۰۰۸ در سری سرورهای میانرده و بالا استفاده میشد (پس از آن HP شروع به استفاده از ایتانیوم اینتل کرد). انواع آن شامل: HP 9000 و PA-8600 میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای IA64
- IA64 یک معماری ۶۴ بیتی است که توسط اینتل طراحی شده و در سری پردازندههای ایتانیوم اینتل استفاده میشود. این معماری با x86 یا x86_64 (معروف به amd64) سازگاری ندارد و عمدتاً در سری سرورهای میانرده و بالا یافت میشود. انواع آن شامل: ایتانیوم اینتل میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای MIPS
- معماری MIPS که توسط MIPS Technologies توسعه یافته است، شامل چندین زیرخانواده (به نام نسخهها) مانند MIPS I، MIPS III، MIPS32، MIPS64 و غیره میشود. MIPS بیشتر در سیستمهای توکار رایج است. انواع آن شامل: MIPS32 1074K و R16000 میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای PPC
- PPC یک معماری ۳۲ بیتی است که توسط بسیاری از پردازندههای اپل، IBM و موتورولا استفاده میشود. این معماری بیشتر در سیستمهای توکار یافت میشود. انواع آن شامل: Apple OldWorld، Apple NewWorld، Pegasos عمومی، Efika، IBM iSeries و pSeries قدیمی میشود. خوانندگان این راهنما ممکن است بخواهند قبل از شروع، نگاهی به صفحه سوالات متداول PPC بیندازند.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای PPC64
- PPC64 نسخه ۶۴ بیتی معماری PPC است که هم در سیستمهای توکار و هم در سرورهای با عملکرد بالا محبوب است. انواع آن شامل: IBM RS/6000s، IBM pSeries و IBM iSeries میشود. خوانندگان این راهنما ممکن است بخواهند قبل از شروع، نگاهی به صفحه سوالات متداول PPC بیندازند.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای RISC-V
- RISC-V یک معماری آیندهنگر با مجموعه دستورالعمل باز برای ۳۲ بیت، ۶۴ بیت و ۱۲۸ بیت است. در حال حاضر، نسخه ۶۴ بیتی RISC-V توسط جنتو پشتیبانی میشود.
- در حال حاضر راهنمای RISC-V در دسترس نیست. برای اطلاعات بیشتر درباره پشتیبانی جنتو از RISC-V به صفحه پروژه RISC-V مراجعه کنید.
- راهنمای SPARC
- معماری SPARC بیشتر توسط تولیدکنندگان مشهور آن، Sun Microsystems (اکنون اوراکل) و فوجیتسو شناخته میشود. این معماری در سیستمهای سرور استفاده میشود، اگرچه چندین ایستگاه کاری نیز وجود دارد. در جنتو، فقط پردازندههای سازگار با SPARC64 پشتیبانی میشوند. انواع آن شامل: E3000، Blade 1000 و Ultra 2 میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
- راهنمای X86
- X86 یک معماری ۳۲ بیتی است که توسط پردازندههایی استفاده میشود که اغلب «سازگار با اینتل» نامیده میشوند. تا چندی پیش، این معماری پرکاربردترین معماری برای رایانههای رومیزی بود. جنتو نسخههایی برای i486 (از تمام خانوادهها پشتیبانی میکند) و i686 (از Pentium و بالاتر یا سازگار پشتیبانی میکند) ارائه میدهد. انواع آن شامل: i486، i686، AMD Athlon، Intel Core و برخی از اتمهای اینتل میشود.
- نمایش تکصفحهای هر فصل (قابل چاپ):
پرسشهای متداول
آیا راهنما نمیتواند بهصورت پویا برای هر انتخاب نصب تولید شود؟
نگهدارندگان راهنما ترجیح دادهاند که در سطح هر معماری با استفاده از سیستم init پیشفرض جنتو (OpenRC) و طرحهای پارتیشنبندی پایه بنویسند. هدف راهنما راهاندازی یک سیستم ابتدایی جنتو است، نه پوشش تمام مسیرهای ممکن نصب (پارتیشنبندی غیرمعمول، سیستمهای init، پیکربندی کرنل، ابزارهای مدیریت سیستم و غیره).
مفاهیمی مانند پارتیشنبندی پیشرفته، پیکربندی غیرعمومی کرنل و سیستمهای init جایگزین در بخشهای دیگر ویکی در فضاینامهای قابل تغییر عمومی توضیح داده شدهاند (نکته: هرکسی با حساب ویکی میتواند آنها را ویرایش کند - لطفاً این کار را انجام دهید!).
لطفاً قبل از درخواست بخش یا افزودنی جدید به راهنما، ویکی را جستجو کنید تا ببینید چه اطلاعاتی از قبل موجود است. پس از جستجو، اگر هنوز لازم است که بخش عمومی جدیدی به راهنما اضافه شود، درخواست خود را با پیروی از دستورالعملهای زیر پیشنهاد دهید.
اطلاعات stage1 را در راهنما پیدا نمیکنم. کجا باید جستجو کنم؟
دستورالعملهای استفاده از فایلهای stage1 یا stage2 اکنون در سوالات متداول جنتو موجود است. نصب stage3 تنها روش پشتیبانی شده برای نصب است.
چگونه میتوانم راهنما را بهبود دهم؟
پیشنهادات، نظرات یا ایدهها برای بهتر کردن راهنما میتواند از طریق صفحه بحث مقاله مربوطه به پروژه راهنما گزارش شود. مستندات برای جامعه ساخته شدهاند، بنابراین بازخورد جامعه بسیار مورد قدردانی است.
ویرایشگران فعال راهنما تنها به دو یا سه عضو کاهش یافتهاند، بنابراین لطفاً در پاسخ به {{Talk}}های جدید صبور باشید. برای دستورالعملهای پیشنهاد بهبود جدید به راهنما، به بخش زیر مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که اکثر تصمیمات گرفته شده در حین توسعه مستندات بر اساس مدل اجماع است. نوشتن یا ساختاردهی مستندات به گونهای که هر خوانندهای را راضی کند، غیرممکن است.
کسانی که بحثهایی با هدف بهبود راهنما باز میکنند، باید بتوانند پاسخ «نه» را بپذیرند. معمولاً «نه» زمانی استفاده میشود که تیم معتقد است پیادهسازی فعلی برای اکثر خوانندگان مفیدتر است.
برای ردیابی صحیح مسائل باز، لطفاً الگوی {{Talk}} را به هر بحث تازهباز شده اضافه کنید. چیزی شبیه به مثال زیر کافی است:
{{Talk|open|date=2023-12-24}}
سلام تیم راهنما،
من فکر میکنم بخش FOO راهنما میتواند به روش BAR بهبود یابد. اینجا یک مثال از کد/متن که این بهبود را ایجاد میکند:
(کد یا متن برای بهبود را اینجا وارد کنید.)
با تشکر از توجه شما به پیشنهاد من. --~~~~
کد --~~~~
در انتهای مثال، یک امضای تاریخدار هنگام ذخیره یا پیشنمایش صفحه درج میکند. این کد میتواند به صورت دستی تایپ شود یا با استفاده از دکمه امضا و زمانمهر در نوار ابزار ویرایش ایجاد شود. ویرایشگران ویکی به این عمل «امضای یک بحث» میگویند. لطفاً به یاد داشته باشید که هر نظر در صفحات بحث را امضا کنید.
تغییرات
تلاشی برای ارائه یک تاریخچه تغییرات با نسخهبندی معنایی برای راهنماها در Handbook:Main Page/Changelog موجود است.