Handbook:Parts/Installation/Disks/tr
Blok aygıtlarına giriş
Blok aygıtları
Şimdi de Gentoo Linux'a, hatta genel olarak Linux'a disk açısından bakalım ve dosya sistemleri, disk bölümleri ve blok aygıtlarını inceleyelim. Bu kavramlar anlaşıldıktan sonra Gentoo Linux kurulumu için disk ve dosya sistemi yapılandırmasına geçeceğiz.
Öncelikle blok aygıtlarına bakalım. Muhtemelen en ünlü blok aygıtı, Linux sistemindeki ilk diski simgeleyen /dev/sda'dir. Sisteme SCSI, Serial ATA ve hatta IDE kanalı ile bağlanmış diskler bile /dev/sd* olarak isimlendirilir. Eski sistemlerde IDE'ler /dev/hd* olarak isimlendirilmekteydi.
The following table will help readers determine where to find a certain type of block device on the system:
| Type of device | Default device handle | Editorial notes and considerations |
|---|---|---|
| IDE, SATA, SAS, SCSI, or USB flash | /dev/sda | Found on hardware from roughly 2007 until the present, this device handle is perhaps the most commonly used in Linux. These types of devices can be connected via the SATA bus, SCSI, USB bus as block storage. As example, the first partition on the first SATA device is called /dev/sda1. |
| NVM Express (NVMe) | /dev/nvme0n1 | The latest in solid state technology, NVMe drives are connected to the PCI Express bus and have the fastest transfer block speeds on the market. Systems from around 2014 and newer may have support for NVMe hardware. The first partition on the first NVMe device is called /dev/nvme0n1p1. |
| MMC, eMMC, and SD | /dev/mmcblk0 | embedded MMC devices, SD cards, and other types of memory cards can be useful for data storage. That said, many systems may not permit booting from these types of devices. It is suggested to not use these devices for active Linux installations; rather consider using them to transfer files, which is their typical design intention. Alternatively this storage type could be useful for short-term file backups or snapshots. |
Yukarıdaki blok aygıtının ismi, diske erişmemizde yardımcı olan bir arayüzdür. Kullandığınız programlar, diskin nasıl bağlandığı ile ilgilenmeden, bu blok aygıtlarını kullanarak diskiniz üzerinde işlem yaparlar. Programlar diski basitçe, 512-byte'lık bloklar halinde erişilebilen bir kaydetme ortamı olarak görecektir.
Introduction to block devices
Block devices
Placeholder for introduction to block devices specific to the relative architecture.
Designing a partition scheme
Placeholder for designing a partition scheme specific to the relative architecture.
Dosya sistemlerini oluşturmak
When using SSD or NVMe drive, it is wise to check for firmware upgrades. Some Intel SSDs in particular (600p and 6000p) require a firmware upgrade for possible data corruption induced by XFS I/O usage patterns. The problem is at the firmware level and not any fault of the XFS filesystem. The smartctl utility can help check the device model and firmware version.
Giriş
Disk bölümlerimizi oluşturduğumuza göre, şimdi üzerlerinde bir dosya sistemi yaratma zamanı. Gelecek bölümde Linux'un desteklediği bazı dosya sistemlerini açıklayacağız. Zaten bildiğiniz bir konu ie disk bölümünü biçimlendirme kısmından devam edebilirsiniz.
Dosya sistemleri
Kullanabileceğiniz çok sayıda dosya sistemi mevcut. Bazıları amd64 mimarisinde kararlı durumda. Önemli disk bölümlerinde kullanacağınız dosya sistemleri için özelliklerini ve desteklenip desteklenmediğini okumanızı tavsiye ediyoruz.
- ext2
- Denenmiş ve köklü bir Linux dosya sistemidir ancak metadata journaling (günlük tutma) özelliği yoktur. Bu sebeple dosya sistemi kararsız durumda ise sistem açılış sırasında doğruluğunu kontrol etmek için oldukça vakit harcayabilir. Modern dosya sistemlerindeki günlük tutma özelliğinin getirilerinden dolayı artık pek tercih edilmemektedir.
- ext3
- ext2 dosya sisteminin günlük tutan sürümüdür. Nerdeyse tüm durumlarda yüksek performans sağlayan HTree index yapısını kullanır. Kısaca ext3, kaliteli ve güvenilir bir dosya sistemidir.
- ext4
- Önceleri ext3'ün bir kopyası olarak başlanmasına rağmen, artık ext3'ün devamı niteliğini taşıyan bu dosya sistemi fazla sayıda yeni özellik ve performans artışı getirmektedir. 1 EB (1 milyon terabayt) disk bölümleri ve 16 terabayt boyutundaki dosyalar ile çalışabilir. ext2/3'de kullanılan "bitmap block allocation" altyapısının yerine ext4'de "extents" kullanılmaktadır, bu da büyk dosyalarda performans kaybını engellemekte ve alt seviyede bölünmeleri azaltmaktadır. Ext4 ayrıca daha gelişmiş allocation algoritmalarını da destekler, bu sayede kullanıcı dosya sistemi üzerindeki düzeni daha optimize hale getirebilir. Ext4 tüm amaçlar ve platformlar için kullanılabileceği önerilen bir dosya sistemidir.
- JFS
- IBM'in yüksek performanslı günlük tutan dosya sistemidir. Çoğu durumda performans sağlayan, hafif bir dosya sistemidir ve B+tree yapısı kullanır.
- ReiserFS
- Bir başka B+tree altyapılı ve günlük tutan dosya sistemi. Genel olarak performansı (özellikle çok sayıda ufak dosya ile işlem yaparken) gayet iyi olmasına rağmen, son zamanlarda pek fazla bakımı yapılmayan bir dosya sistemidir.
- XFS
- Esnekliği ve özellikleri ile ön plana çıkan ve günlük tutan bir dosya sistemdir. Ancak donanım arızalarında diğer dosya sistemlerine göre daha fazla sorun çıkarabilmektedir.
- vfat
- FAT32 olarak da bilinir, Linux tarafından desteklenir ancak yetkilendirme altyapısı desteği yoktur. Genellikle (Microsoft Windows gibi) bazı işletim sistemleri ile uyumluluk amacıyla kullanılır ancak bazı gömülü sistem yazılımları (firmware'ler) için zorunludur (UEFI gibi).
More extensive information on filesystems can be found in the community maintained Filesystem article.
Disk bölümünü biçimlendirme
Please make sure to emerge the relevant user space utilities package for the chosen filesystem before rebooting. There will be a reminder to do so near the end of the installation process.
Fiziksel veya mantıksal bir disk bölümünü bir dosya sistemi ile biçimlendirmek için kullanabileceğiniz araçlar bulunmakta:
| Dosya sistemi | Oluşturma komutu |
|---|---|
| ext2 | mkfs.ext2
|
| ext3 | mkfs.ext3
|
| ext4 | mkfs.ext4
|
| reiserfs | mkreiserfs
|
| xfs | mkfs.xfs
|
| jfs | mkfs.jfs
|
| vfat | mkfs.vfat
|
The handbook recommends new partitions as part of the installation process, but it is important to note running any mkfs command will erase any data contained within the partition. When necessary, ensure any data that exists within is appropriately backed up before creating a few filesystem.
For instance, to have the root partition (/dev/sda3) as xfs as used in the example partition structure, the following commands would be used:
root #mkfs.ext4 /dev/sda3EFI system partition filesystem
The EFI system partition (/dev/sda1) must be formatted as FAT32:
root #mkfs.ext2 /dev/sda1Legacy BIOS boot partition filesystem
Systems booting via legacy BIOS with a MBR/DOS disklabel can use any filesystem format supported by the bootloader.
For example, to format with XFS:
root #mkfs.xfs /dev/sda1Small ext4 partitions
Ufak disk bölümlerinde (8GB'dan az) ext2, ext3 veya ext4 kullanacaksanız dosya sistemini oluştururken yeterli inode sayısına sahip olacak şekilde oluşturmanız gerekmekte. mke2fs öntanımlı olarak boyuta göre inode sayısını ayarladığından, küçük disk bölümlerinde elle müdahale tavsiye edilmekte.
root #mke2fs -T small /dev/<aygit>Bu sayede inode sayısı her 16kB'dan her 4kB'a inerek dörde katlanacaktır. Oran değiştirilerek bu daha da fazla yapılabilir:
Swap Bölümünü Etkinleştirme
Bir bölümü swap haline getirmek için mkswap kullanılır:
root #mkswap /dev/sda2Swap bölümünü aktifleştirmek için ise swapon:
root #swapon /dev/sda2This 'activation' step is only necessary because the swap partition is newly created within the live environment. Once the system has been rebooted, as long as the swap partition is properly defined within fstab or other mount mechanism, swap space will activate automatically.
Bağlamak
Installations which were previously started, but did not finish the installation process can resume the installation from this point in the handbook. Use this link as the permalink: Resumed installations start here.
Certain live environments may be missing the suggested mount point for Gentoo's root partition (/mnt/gentoo), or mount points for additional partitions created in the partitioning section:
root #mkdir --parents /mnt/gentooFor EFI installs only, the ESP should be mounted under the root partition location:
root #mkdir --parents /mnt/gentoo/efiContinue creating additional mount points necessary for any additional (custom) partition(s) created during previous steps by using the mkdir command.
Artık disk bölümlerimizde birer dosya sistemi de var, yani sisteme bağlayabiliriz. mount komutuna gerekli dizinleri parametre olarak verip bağlayabiliriz. Örneğin kök ve boot bölümünü bağlayalım:
Mount the root partition:
root #mount /dev/sda3 /mnt/gentooroot #mkdir /mnt/gentoo/bootroot #mount /dev/sda1 /mnt/gentoo/bootContinue mounting additional (custom) partitions as necessary using the mount command.
Eğer /tmp/ dizini farklı bir disk bölümündeyse, bağladıktan sonra izinlerini değiştirmeniz gerekmekte:
root #chmod 1777 /mnt/gentoo/tmpİleri adımlarda proc (çekirdeğin kullandığı sanal arayüz) ve diğer özel dosya sistemlerini de bağlayacağız. Ancak önce Gentoo kurulum dosyalarını yükleyeceğiz.